Ερευνητική ομάδα με επικεφαλής αστρονόμους του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb εντόπισε την αρχαιότερη μαύρη τρύπα που γνωρίζουμε στο Σύμπαν η οποία όπως διαπιστώθηκε κατασπαράζει το γαλαξία στον οποίο βρίσκεται.
Η μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο γαλαξία GN-z11 υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκε μόλις 400 εκατ. έτη μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, το μυστηριώδες κοσμικό φαινόμενο από το οποίο προέκυψε το Σύμπαν πριν από περίπου 13,8 δισ. έτη. Η αρχέγονη μαύρη τρύπα έχει μάζα μερικά εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου προκαλώντας πονοκεφάλους στους επιστήμονες. Στον ενάμιση χρόνο λειτουργίας του το James Webb έχει κάνει πλήθος ανακαλύψεων που ανατρέπουν την κρατούσα κοσμολογική θεωρία η οποία αναφέρει ότι την Μεγάλη Έκρηξη ακολούθησε ένας κοσμικός μεσαίωνας όπου οι διεργασίες γέννησης άστρων και στη συνέχεια γαλαξιών ήταν ιδιαίτερα αργές.
Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία οι πρώτοι γαλαξίες έκαναν την εμφάνιση τους εκατοντάδες εκατ. έτη μετά την Μεγάλη Έκρηξη και αποτελούνταν από περιορισμένη αριθμό άστρων. Αυτό με τη σειρά του έδειχνε ότι ακόμη και αν είχαν σχηματιστεί κάποιες μαύρες τρύπες στο Σύμπαν αυτές θα ήταν ιδιαίτερα μικρές αφού δεν υπήρχαν σημαντικές ποσότητες ύλης για να καταναλώσουν.
Όμως το James Webb έχει ανακαλύψει την παρουσία μεγάλου αριθμού γαλαξιών στο πρώιμο Σύμπαν οι οποίοι αποτελούνταν από μεγάλο αριθμό άστρων προκαλώντας τριγμούς στα ισχύοντα κοσμολογικά μοντέλα. Η ανακάλυψη αυτής της μαύρης τρύπας ισχυροποιεί το αίνιγμα που καλούνται να λύσουν οι επιστήμονες.
«Είναι πολύ νωρίς στο Σύμπαν για να δούμε μια μαύρη τρύπα τόσο μεγάλης έκτασης επομένως πρέπει να εξετάσουμε άλλους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να σχηματιστούν» λέει ο καθηγητής Ρομπέρτο Μαϊολίνο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που δημοσιεύει την ανακάλυψη της στην επιθεώρηση «Nature». Η ύπαρξη αυτής της μαύρης τρύπας υποδηλώνει ότι μπορεί να σχηματιστούν με άλλους τρόπους. Μπορεί να γεννιούνται μεγάλες ή καταναλώνουν ύλη με ρυθμό πέντε φορές υψηλότερο από ό,τι είχε θεωρηθεί δυνατό.
Μια εκτίμηση που κάνουν οι ερευνητές είναι ότι είναι πιθανό οι πρώτοι γαλαξίες να διέθεταν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες αερίων από αυτές που υποδεικνύουν τα κοσμολογικά μοντέλα και οι μαύρες τρύπες να τρέφονταν με αυτά τα αέρια. Με το συμβατικό τρόπο που γνωρίζουν οι ειδικοί η αυτή η μαύρη τρύπα θα χρειαζόταν περίπου ένα δισ. έτη για να φτάσει στο μέγεθος στο οποίο βρίσκεται ενώ όπως φαίνεται χρειάστηκε λιγότερο από το μισό χρονικό διάστημα για να φτάσει σε αυτή την κατάσταση. Όπως όλες οι μαύρες τρύπες έτσι και αυτή καταβροχθίζει υλικό από το γαλαξία της για να τροφοδοτήσει την ανάπτυξή της. Ωστόσο η μελέτη δείχνει ότι καταβροχθίζει την ύλη πολύ πιο έντονα από άλλες.
Ο GN-z11 είναι ένας συμπαγής γαλαξίας, περίπου εκατό φορές μικρότερος από τον Γαλαξία μας, αλλά η μαύρη τρύπα πιθανότατα βλάπτει την ανάπτυξή του λένε οι ερευνητές. Όταν μια μαύρη τρύπα καταναλώνει πάρα πολύ αέριο, σπρώχνει το αέριο μακριά σαν ένας εξαιρετικά γρήγορος άνεμος, και αυτό θα μπορούσε να σταματήσει τη διαδικασία σχηματισμού άστρων, σκοτώνοντας αργά τον γαλαξία. Αυτό με τη σειρά της θα οδηγούσε προοδευτικά σε θάνατο και την ίδια τη μαύρη τρύπα καθώς κόβει τη πηγή της τροφής της.
«Πριν ξεκινήσει να λειτουργεί το James Webb σκεφτόμουν ότι το Σύμπαν δεν είναι τόσο ενδιαφέρον όταν πηγαίνεις πέρα από αυτό που μπορούσαμε να δούμε με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Αλλά αυτό δεν συνέβη καθόλου: το Σύμπαν είναι αρκετά γενναιόδωρο σε αυτό που μας δείχνει και αυτό είναι μόνο η αρχή» λέει ο Μαϊολίνο.
