Οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται ότι τα κύματα των κατακλυσμιαίων γεωπολιτικών και οικονομικών αλλαγών δεν μπορεί παρά να επηρεάσουν και την ελληνική οικονομία, καθώς τα δόγματα αλλάζουν και όροι του διεθνούς ανταγωνισμού, αν δεν παραβιάζονται, σίγουρα μεταβάλλονται.
Ωστόσο πιστεύουν ότι η ελληνική οικονομία και οι επιχειρήσεις της είναι σε πολύ καλύτερη θέση σε σχέση με την προηγούμενη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση και όσα εξαιρετικά δυσμενή τη συνόδευσαν.
Εξωτερικές απειλές
Η χώρα είναι δημοσιονομικά υγιής, τα χρέη της είναι επαρκώς ρυθμισμένα, η ανάπτυξή της ενισχυμένη και οι περισσότερες των εξωστρεφών επιχειρήσεων είναι κεφαλαιακά ισχυρές με ικανοποιητική κερδοφορία που τους επιτρέπει να κινούνται ακόμη με σχετική άνεση στο αβέβαιο και ασταθές διεθνές περιβάλλον.
Οι περισσότεροι των οικονομολόγων πιστεύουν ότι η ελληνική οικονομία δεν κινδυνεύει επί του παρόντος από εσωτερικές ανισορροπίες, παρά είναι εκτεθειμένη σε εξωτερικές απειλές εξαιτίας του πλήθους των αβεβαιοτήτων που επικρατούν κυρίως στο ευρωπαϊκό περιβάλλον.
Εξισορρόπηση
Το παραγωγικό πλεόνασμα των πλουσίων του ευρωπαϊκού Βορρά καλυπτόταν σε σημαντικό βαθμό από το πλεόνασμα του ευρωπαϊκού Νότου στον τομέα των υπηρεσιών και έτσι εξισορροπούνταν κατά κάποιο τρόπο οι διαφορές σύγκλισης μεταξύ των ευρωπαϊκών οικονομιών.
Επιπλέον, συνολικά η ευρωπαϊκή οικονομία παρέμενε πλεονασματική στις συναλλαγές με τον υπόλοιπο κόσμο. Κοινώς, η Ευρώπη κατάφερνε να αποταμιεύει και να συγκεντρώνει πλούτη εξαιτίας αυτής της διπλής, προνομιακής μπορεί να πει κανείς, σχέσης του ισχυρού και σχετικά ισορροπημένου ενδοκοινοτικού εμπορίου και του πλεονασματικού εξωτερικού εμπορίου με τον υπόλοιπο κόσμο.
Μετατοπίσεις
Οι επερχόμενες γεωπολιτικές μετατοπίσεις και η πολιτική των δασμών είναι πιθανό να διαταράξουν αυτή τη σχέση, προσβάλλοντας κυρίως την εξαγωγική ικανότητα της Ευρώπης. Πολύ περισσότερο όταν ταυτόχρονα πολλαπλασιάζεται η παραγωγική ικανότητα της Ασίας και ιδιαιτέρως της Κίνας, η οποία κερδίζει τη μάχη της ανταγωνιστικότητας σε πλήθος παραγωγικών τομέων.
Οι Κινέζοι πλέον παράγουν τεχνολογικά εξελιγμένα, σε διεθνώς ανταγωνιστικές τιμές, βιομηχανικά προϊόντα, κερδίζουν συνεχώς έδαφος στις αγορές του παγκόσμιου Νότου και διεκδικούν ταυτόχρονα με αξιώσεις σημαντικά μερίδια στις αγορές της Δύσης, εκτοπίζοντας τα άλλοτε ακαταμάχητα ευρωπαϊκά.
Επιπλέον, κερδίζουν τη μάχη των νέων τεχνολογιών, οι επιδόσεις τους στην τεχνητή νοημοσύνη είναι μοναδικές και τείνουν να ξεπεράσουν τους πανίσχυρους και μέχρι πρότινος κυρίαρχους παγκοσμίως αμερικανικούς κολοσσούς.
Το εμπόριο
Οι μεγαλύτεροι λοιπόν κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία πηγάζουν από την ενδεχόμενη υποχώρηση της ανταγωνιστικής θέσης της Ευρώπης στον κόσμο.
Αν υπονομευθεί το ευρωπαϊκό εμπορικό πλεόνασμα με τον υπόλοιπο κόσμο, αν η Ευρώπη σταματήσει να πλουτίζει, το πιθανότερο είναι να επηρεαστεί αρνητικά και το ενδοκοινοτικό εμπόριο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ελληνική οικονομία, η πρόοδος της οποίας εξαρτάται ευθέως από τις οικονομικές συνθήκες που θα επικρατήσουν στη Γηραιά Ηπειρο.
Οι οικονομικοί σύμβουλοι και αναλυτές εκτιμούν ότι από αυτή την ενδεχόμενη ευρωπαϊκή υποχώρηση κινδυνεύει κυρίως η ελληνική οικονομία.
Ελπίζουν βεβαίως στην ευρωπαϊκή αντίδραση, στις πρωτοβουλίες που θα λάβουν οι Βρυξέλλες και στην δυναμισμό που θα επιδείξει ο γαλλογερμανικός άξονας, μετά και τις πρόσφατες γερμανικές εκλογές, τα αποτελέσματα των οποίων επιτρέπουν τον σχηματισμό μιας συνεκτικής και φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης στη μεγαλύτερη και οικονομικά ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης.
Το πολιτικό κλίμα
Πέραν αυτών ωστόσο τους αναλυτές απασχολεί εντόνως το πολιτικό κλίμα που μεταφέρουν στην Ευρώπη και στην Ελλάδα οι γεωπολιτικές εξελίξεις. Προβληματίζει ιδιαιτέρως αυτό το κύμα λαϊκισμού και ανορθολογισμού που μετέφερε στην Ευρώπη η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.
Ηδη στην Ελλάδα τα εθνικιστικά και λαϊκιστικά σχήματα και κόμματα ενισχύονται υπέρμετρα, πολιορκώντας τις ζώνες επιρροής των κυρίαρχων μέχρι πρότινος συστημικών κομμάτων και δυνάμεων.
Ο λαϊκισμός
Το δυστύχημα είναι ότι η κρίση ανατροφοδοτείται από θεωρίες συνωμοσίας τις οποίες διακινούν κατ’ εξοχήν λαϊκιστικές και ανορθολογικές πολιτικές δυνάμεις, που επιπλέον ευνοούνται από την ευθεία υποστήριξη που προσφέρει σε αυτές η νέα αμερικανική διοίκηση Τραμπ. Ηδη οι δημοσκοπικές επιδόσεις των λαϊκιστικών πολιτικών δυνάμεων προβληματίζουν και προσθέτουν αβεβαιότητες στην ελληνική οικονομία.
Οι οικονομολόγοι των τραπεζών επιμένουν ότι στις παρούσες συνθήκες γεωπολιτικών μετατοπίσεων η Ελλάδα επιβάλλεται να διατηρήσει επαφή με τις ορθολογιστικές εκδοχές της οικονομικής πολιτικής, να παραμείνει δηλαδή στη γραμμή της δημοσιονομικής σταθερότητας και των μεταρρυθμίσεων.
Αντιπολιτευτική ύλη
Οποιαδήποτε εκτροπή από τις θεμελιώδεις οικονομικές αρχές της συνετούς δημοσιονομικής και αναπτυξιακής διαχείρισης θα μπορούσε να εκθέσει την ελληνική οικονομία σε μεγάλους κινδύνους. Μεγάλος κίνδυνος επίσης σε αυτές τις συνθήκες αμφισβήτησης και κρίσης εμπιστοσύνης είναι να παραλύσει η κυβέρνηση, να ακινητοποιηθεί στην κυριολεξία.
Στην περίπτωση αυτή η χώρα θα οδεύσει με τις χειρότερες δυνατές συνθήκες στις εκλογές του 2027, τα αποτελέσματα των οποίων δεν θα είναι τα καλύτερα. Υπό αυτή την έννοια οι πολιτικοί κίνδυνοι που πηγάζουν από την τρέχουσα συγκυρία των γεωπολιτικών μετατοπίσεων και τη στροφή σε σχήματα προστατευτισμού του 19ου αιώνα μόνο αδιάφοροι δεν είναι. Αντιθέτως, είναι αυτοί που ίσως αποδειχθούν ισχυρότεροι των αμιγώς οικονομικών.
Ορθολογικά κριτήρια
Κάτι που μόνο οι προηγούμενες δυστυχείς εμπειρίες και η συλλογική μνήμη από την επικράτηση λαϊκιστικών και ανορθολογικών δυνάμεων μπορεί να αποκρούσει.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι παρά τη σημερινή κρίση εμπιστοσύνης οι ψηφοφόροι όταν έλθει η ώρα της κάλπης θα σκεφθούν διπλά και τριπλά αναλογιζόμενοι ακριβώς τα βάρη που προσέθεσαν οι λαϊκιστικές δυνάμεις στη χώρα στη διάρκεια της προηγούμενης μεγάλης οικονομικής κρίσης, για να επιλέξουν εν τέλει με ορθολογικά κριτήρια.
