Ένα εκτενές άρθρο για την ελληνική κρίση και την ανάκαμψη της οικονομίας δημοσιεύουν σήμερα οι Financial Times, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης δέκα χρόνων από το δημοψήφισμα του 2015, το οποίο η εφημερίδα χαρακτηρίζει σαν το σημείο καμπής του δράματος.
Εάν η Ελλάδα έβγαινε από το ευρώ, αυτό θα ήταν το τέλος του ευρώ, λέει στους FT ο Pierre Moscovici, που διετέλεσε επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων το 2014-2019. Γιατί θα έδειχνε ότι το κοινό νόμισμά μας δεν είναι για πάντα. Θα γινόταν μια ζώνη σταθερών ισοτιμιών.
Με το δημοψήφισμα και την κωλοτούμπα – ένα δαπανηρό τέχνασμα που πήγε πίσω την οικονομική ανάκαμψη και κατέστρεψε την αξιοπιστία της κυβέρνησης έναντι των Ευρωπαίων εταίρων της, όπως σημειώνεται- ξεκίνησε μια εποχή συμμόρφωσης της Ελλάδας με τους όρους των μνημονίων, που έθεσε τα θεμέλια για την ανάκαμψη.
Στα 10 χρόνια που ακολούθησαν, η Ελλάδα έχει σημειώσει αξιοσημείωτη ανάκαμψη, βγαίνοντας από το πρόγραμμα διάσωσης, διατηρώντας τη δημοσιονομική πειθαρχία και ξεπερνώντας τις πλουσιότερες οικονομίες, σημειώνουν οι FT.
Ουσιαστικά χάσαμε το 25% του ΑΕΠ μας και φτάσαμε πολύ κοντά στο να διαχειριστούμε μια πλήρη κοινωνική κατάρρευση αν είχαμε αναγκαστεί να εγκαταλείψουμε την Ευρωζώνη, λέει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Αλλά νομίζω ότι το γεγονός ότι έχουμε καταφέρει να ανακάμψουμε αποτελεί επίσης απόδειξη της ανθεκτικότητας της ελληνικής κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος.
Βέβαια, η εφημερίδα τονίζει ότι μένουν ακόμα πολλά να γίνουν, αφού το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας είναι μόλις στο 70% του κοινοτικού μέσου όρου και το πρόβλημα παραγωγικότητας είναι οξύ.
Την ίδια στιγμή, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε τεράστιες αλλαγές μετά την ελληνική κρίση, ακόμα δεν έχει μια σωστή τραπεζική ένωση και έναν αρκετά μεγάλο προϋπολογισμό για να προστατεύσει από οικονομικά σοκ.
Η Ελλάδα έχει μεταρρυθμιστεί, αλλά δεν έχει μεταμορφωθεί. Το ίδιο ισχύει και για την Ευρωζώνη. Μπορούμε πλέον να αντιμετωπίσουμε τα γνωστά άγνωστα, αλλά εξακολουθούμε να είμαστε πολύ κολλημένοι στα μικρά εθνικά μας κουτάκια, λέει ο Thomas Wieser, πρώην κορυφαίος Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Οι επενδύσεις
Μιλώντας με εκπροσώπους του επιχειρηματικού και επενδυτικού τομέα, όπως ο Μάρκος Βερέμης της Big Pi Ventures, οι FT διαπιστώνουν ότι η κρίση έφερε πόνο, αλλά και δημιουργική καταστροφή. Δεν θα υπήρχε τεχνολογικός κλάδος εάν δεν είχε συμβεί η κρίση, λέει ο κορυφαίος επενδυτής της ελληνικής τεχνολογίας.
Ωστόσο, παρότι οι επενδύσεις έχουν αυξηθεί στο 15% του ΑΕΠ, εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ, που είναι περίπου 20%. Ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος, πρόεδρος του ΣΕΒ, λέει ότι η Ελλάδα έχει καθαρό επενδυτικό έλλειμμα άνω των 100 δισ. ευρώ, καθώς χάθηκε μια δεκαετία παραγωγικών επενδύσεων.
Ο Νίκος Βέττας, επικεφαλής του ΙΟΒΕ, τονίζει ότι χρειαζόμαστε περισσότερη παραγωγή υψηλής αξίας – αγαθά και υπηρεσίες που βασίζονται στην καινοτομία, τη μοναδικότητα και το εξαγωγικό δυναμικό – όχι μόνο σε εμπορεύματα. Οι μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση, το δικαστικό σύστημα και τη δημόσια διοίκηση ήταν μόνο μικρά βήματα. Χάσαμε μια χρυσή ευκαιρία, λέει. Ακόμα και με έναν πρωθυπουργό που τάσσεται υπέρ των μεταρρυθμίσεων και πολιτική σταθερότητα από το 2019, δεν επιδιώξαμε φιλόδοξες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με αρκετή ένταση.
Το δημοσίευμα των FT καταλήγει με μία δήλωση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα: Το ΔΝΤ και η ΕΕ έχουν μάθει από αυτό. Η Ελλάδα ανάγκασε την Ευρωζώνη να εξελιχθεί. Αλλά πληρώσαμε το τίμημα — οδυνηρά και δημόσια.
