Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για ΕΡΤ & ΜΜΕ που κατατέθηκε στη Βουλή

Στόχος του σχεδίου νόμου «Εκσυγχρονισμός νομικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της “Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης Ανώνυμης Εταιρείας (Ε.Ρ.Τ. Α.Ε.)” και ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα της και της ανταγωνιστικότητάς της στην αγορά των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης – Λήψη μέτρων για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/1083 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Απριλίου 2024, σχετικά με τη θέσπιση κοινού πλαισίου για τις υπηρεσίες μέσων ενημέρωσης στην εσωτερική αγορά και την τροποποίηση της οδηγίας 2010/13/ΕΕ (Ευρωπαϊκός Κανονισμός για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης – EUROPEAN MEDIA FREEDOM ACT)», είναι η περαιτέρω ενίσχυση και αναβάθμιση του δημόσιου χαρακτήρα και της αποστολής που επιτελεί η Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση, η σύγχρονη, ακόμη πιο αποτελεσματική και πιο διαφανής οργάνωση και λειτουργία της, η επιβράβευση, αξιοποίηση και ανάδειξη του μόνιμου προσωπικού της, ενώ θεσπίζονται ρυθμίσεις για τη βελτίωση της εισπραξιμότητας του ανταποδοτικού τέλους υπέρ ΕΡΤ στους λογαριασμούς ενέργειας, καθώς επίσης συμπεριλαμβάνονται και οι διατάξεις για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την Ελευθερία του Τύπου, γνωστού και ως EMFA (European Media Freedom Act).

Θεσμοθέτηση πλαισίου για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη

Με το νέο σχέδιο νόμου ενισχύεται ο δημόσιος ρόλος της ΕΡΤ ως φορέα κοινωνικής προσφοράς, καθώς και περιφερειακής ανάπτυξης, ενώ δίνεται η δυνατότητα συνεργασιών με τα Επιμελητήρια και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσω δράσεων κοινωνικού, πολιτιστικού και ενημερωτικού χαρακτήρα.

Θέσπιση πλαισίου για την Εκπαιδευτική Τηλεόραση και την Αξιοποίηση του Ραδιοτηλεοπτικού Περιεχομένου της ΕΡΤ

Επιπλέον, προβλέπεται η ΕΡΤ να διαθέτει το πλούσιο αρχείο και το οπτικοακουστικό της περιεχόμενο, ώστε να ενισχύσει την εκπαιδευτική διαδικασία στα σχολεία όλων των βαθμίδων, εντός και εκτός Ελλάδας.

Σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, θα αξιοποιηθεί το περιεχόμενο της ΕΡΤ και θα διατεθούν οπτικοακουστικοί πόροι με σκοπό την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την προώθηση της δια βίου μάθησης.

Ρυθμίσεις με στόχο τη βελτίωση της εισπραξιμότητας του ανταποδοτικού τέλους υπέρ ΕΡΤ στους λογαριασμούς ενέργειας

Το ανταποδοτικό τέλος υπέρ ΕΡΤ στους λογαριασμούς ενέργειας αποτελεί τη βασική πηγή εσόδων της εταιρείας. Από την επαναλειτουργία της το 2014, περίπου 900.000 ΑΦΜ (ιδιωτών και νομικών προσώπων) χρωστούν μικροποσά της τάξεως των 3 έως 50 ευρώ, ποσά που δεν εισέπρατταν και δεν εισπράττουν οι πάροχοι ενέργειας από τους οφειλέτες και κατ’ επέκταση δεν απέδωσαν στην ΕΡΤ.

Χάρη στις παρεμβάσεις της ΕΡΤ, η εισπραξιμότητα του ανταποδοτικού τέλους έχει φτάσει σήμερα στο 99%, ενώ έχει προχωρήσει σε νομικές ενέργειες έναντι όλων των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας ως προς το θέμα των ανείσπρακτων παρελθόντων ετών.

Με το παρόν σχέδιο νόμου, προωθούνται ρυθμίσεις που αφενός κατοχυρώνουν ακόμη περισσότερο την εισπραξιμότητα του ανταποδοτικού τέλους και αφετέρου διευθετούν το ζήτημα των ανείσπρακτων ποσών παρελθόντων ετών, ενώ θεσπίζονται κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση των παρόχων.

Παροχή πρόσθετης αμοιβής αποδοτικότητας στο τακτικό προσωπικό της ΕΡΤ

Με το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε προς ψήφιση, επέρχεται έμμεση αύξηση των αποδοχών του τακτικού προσωπικού της ΕΡΤ, έπειτα από περισσότερα από 10 χρόνια, με τη μορφή κινήτρου για την επίτευξη των δημοσιονομικών και στρατηγικών στόχων της εταιρείας. Το ύψος του «bonus» ορίζεται έως 6,5 εκατ. ευρώ συνολικά ετησίως, υπό την προϋπόθεση ότι η ΕΡΤ ΑΕ παρουσιάζει πλεονασματικό ισολογισμό.

Τα τελευταία 5 χρόνια, η ΕΡΤ έχει κατορθώσει να είναι πλεονασματική χάρη στον εξορθολογισμό των δαπανών και την αύξηση των εσόδων της. Επιστρέφει, λοιπόν, μέρος αυτού του πλεονάσματος στους εργαζόμενούς της, ως επιβράβευση για τη συνεισφορά τους στην αποστολή της εταιρείας.

Άλλες Σημαντικές Παρεμβάσεις

Με το νέο σχέδιο νόμου διασφαλίζεται και κατοχυρώνεται η συντακτική ανεξαρτησία, τόσο για τους εργαζόμενους στα ΜΜΕ όσο και για τα ίδια τα Μέσα με την καθιέρωση διαφανών κανόνων για την προστασία της ουσιαστικής συντακτικής ελευθερίας και ανεξαρτησίας τους κατά την ενάσκηση της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, ενισχύεται η διαφάνεια στην κατανομή διαφημιστικών πόρων από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, με την εισαγωγή της υποχρέωσης για πρώτη φορά των φορέων του δημόσιου τομέα να δημοσιοποιούν, προ της πραγματοποίησής τους, τις δαπάνες που προτίθενται να κατανείμουν για κρατική διαφήμιση ή συμβάσεις προμηθειών ή υπηρεσιών που συνάπτονται με παρόχους υπηρεσιών μέσων ενημέρωσης ή παρόχους επιγραμμικών πλατφορμών.

Παράλληλα, εισάγεται υποχρέωση των φορέων αυτών να δημοσιοποιούν τις πραγματοποιηθείσες απ’ αυτούς δαπάνες ανά πάροχο υπηρεσιών μέσων ενημέρωσης ή πάροχο επιγραμμικών πλατφορμών στην ιστοσελίδα τους και στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Γ.Γ.Ε.Ε. για την κρατική διαφήμιση.

Με τον τρόπο αυτόν, εξασφαλίζεται λογοδοσία ως προς τον τρόπο κατά τον οποίο οι δημόσιοι πόροι διατίθενται για κρατική διαφήμιση, αποσοβείται η αθέμιτη επιρροή σε βάρος της ελευθερίας παροχής υπηρεσιών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ενώ συγχρόνως διασφαλίζονται ίσες ευκαιρίες στην εσωτερική αγορά για πρόσβαση σε τέτοιους πόρους.

Προωθείται ακόμη περισσότερο η διαφάνεια στον τρόπο λειτουργίας των παρόχων υπηρεσιών μέσων ενημέρωσης με την εισαγωγή για αυτούς της υποχρέωσης δημοσιοποίησης, με εμφανή και εύκολα προσβάσιμο τρόπο στους ιστότοπούς τους, των στοιχείων της ιδιοκτησίας τους, καθώς και πληροφοριών για το συνολικό ετήσιο ποσό των δημοσίων πόρων τους που προέρχονται από κρατική διαφήμιση.

Καθιέρωση της υποχρέωσης του Ε.Σ.Ρ. να συντάσσει ετήσια έκθεση σχετικά με την κατανομή της κρατικής διαφήμισης και την ανάρτηση της έκθεσης αυτής στην ιστοσελίδα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης.

Εισάγεται για πρώτη φορά στην εθνική έννομη τάξη η δυνατότητα ίδρυσης ενός θεσμικού ανεξάρτητου μηχανισμού αυτορρύθμισης από το σύνολο των αντιπροσωπευτικών ενώσεων ιδιοκτητών και εργαζόμενων ΜΜΕ, αυτή του Ελληνικού Συμβουλίου Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Σκοπός του Συμβουλίου θα είναι να μπορεί να διαδραματίσει τον ρόλο ενός σημαντικού θεσμικού συνομιλητή της Πολιτείας και να εμβαθύνει τον κλαδικό και δημόσιο διάλογο για ζητήματα που άπτονται της ελευθερίας του Τύπου, της πολυφωνίας, της συντακτικής ανεξαρτησίας, αλλά και για κάθε άλλο θεσμικό ζήτημα που αφορά στα μέσα ενημέρωσης. Παράλληλα, ο αυτορρυθμιστικός χαρακτήρας εγγυάται την απαλλαγή από οποιαδήποτε εξάρτηση.

Θεσμοθετείται Εθνική Στρατηγική για την Παιδεία στα Μέσα με σκοπό την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, την ενίσχυση της κατανόησης των λειτουργιών των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και ως εκ τούτου την ενδυνάμωση της δημοκρατίας και την αύξηση της εμπιστοσύνης προς την ενημέρωση.

Τέλος, με το νέο σχέδιο νόμου εισάγονται διατάξεις που κατοχυρώνουν, ενοποιούν και διευρύνουν τις πολιτικές της Ελλάδας αναφορικά με την πραγματική ενίσχυση της ελευθερίας των ΜΜΕ, του ρόλου των δημοσιογράφων, πάντοτε σύμφωνα με το πνεύμα του EMFA.

Σημειώνεται πως μετά την ανάρτηση του σχεδίου σε δημόσια διαβούλευση, αξιολογήθηκε πως οι ρυθμίσεις που προβλέπει ο κανονισμός για τη βάση δεδομένων ιδιοκτησίας των ΜΜΕ και την αξιολόγηση των συγκεντρώσεων της αγοράς των ΜΜΕ θα πρέπει να μετατεθούν για το επόμενο σχέδιο νόμου και συγκεκριμένα αυτό της αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών περιφερειακής εμβέλειας.

Τούτο, καθώς μέσα από προτάσεις του ίδιου του ΕΣΡ και της Επιτροπής Ανταγωνισμού που εστάλησαν μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, αλλά και μέσα από τη διαβούλευση με τις ενώσεις ΜΜΕ όλων των κλάδων, διαπιστώθηκε ότι υπάρχει σημαντική επικάλυψη με την υφιστάμενη νομοθεσία για τις συγκεντρώσεις (ιδίως τον Ν. 3592/2007), αλλά και επικάλυψη ως προς διαδικασίες δικαιολογητικών και παροχής δεδομένων που οι διοικούμενοι ήδη παρέχουν με πολλούς τρόπους σε διοικητικές αρχές.

Συνεπώς, μια νέα διαδικασία οριζόντια υποχρεωτική για όλους, θα προσέθετε δυσανάλογο διαχειριστικό βάρος στους διοικούμενους, το οποίο θα μπορεί να αποτραπεί με επανεξέταση του θέματος και διαλειτουργικότητα μεταξύ των υπαρχουσών διαδικασιών.