Άγονο σαν κυκλαδονήσι έχει πέντε οικισμούς εκ των οποίων οι δυο ιδιαίτερα μικροί. Το Φρυ όπου βρίσκεται και το λιμάνι, την Αγία Μαρίνα, το Αρβανιτοχώρι, το Πόλι και την Παναγία που όλοι τους καταλαμβάνουν το βορειοδυτικό κυρίως κομμάτι της Κάσου. Στο υπόλοιπο νησί δεν θα βρείτε παρά ξωκλήσια μικρά και μεγαλύτερα να σπάνε τη μονοτονία του τοπίου.
Φτάνοντας με το πλοίο στο νησί αυτό που αντικρίζετε είναι ένας γυμνός λόφος με μια χούφτα λευκά κυβικά σπιτάκια, δηλαδή το Φρυ, τη Χώρα της Κάσου που ιδρύθηκε το 1840 από κατοίκους του οικισμού της Αγίας Μαρίνας και είναι ιδιαίτερα γραφικό.
Τα όμορφα νησιά της Κάσου
Ο βασικός οικισμός είναι το Φρυ, το λιμάνι και η Χώρα του νησιού χτισμένο σε παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Παραδίπλα βρίσκεται ο Εμπορειός, το παλιό λιμάνι της Κάσου. Πάνω από το Φρυ τώρα, στα νοτιοδυτικά του, σε ύψωμα, βρίσκεται το χωριό της Αγίας Μαρίνας, ο μεγαλύτερος οικισμός του νησιού, που απέχει ελάχιστα από το Φρυ, και ξεχωρίζει για τα όμορφα νεοκλασικά του και φημίζεται για τα καπετανόσπιτα που στολίζουν τα στενά του. Στα νοτιοανατολικά από το λιμάνι βρίσκεται ο μικρός οικισμός της Παναγίας, γεμάτος και αυτός με όμορφα αρχοντόσπιτα. Είναι γνωστός για το σύμπλεγμα των 6 μικρών εκκλησιών η μία χτισμένη ακριβώς κολλητά με την άλλη.
Το Πόλι είναι ο παλιότερος οικισμός της Κάσου, για την ακρίβεια είναι η αρχαία πρωτεύουσα, μικρός αλλά γραφικός έχει θέα στο λιμάνι και στην ενδοχώρα του νησιού. Σε λόφο κοντά στον οικισμό μάλιστα υπάρχουν και ερείπια κάστρου. Τέλος το Αρβανιτοχώρι είναι ένα ακόμη χωριό με αρχοντικά που μαρτυρούν και αυτά με τη σειρά τους την ακμή του νησιού τις παλιές εποχές.
Τι θα δείτε
Στο Φρυ, θα βρείτε μια Αρχαιολογική Συλλογή, η οποία στεγάζεται σε ένα κτήριο τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής και περιλαμβάνει ευρήματα από τους προϊστορικούς έως τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους, μια ενότητα που αφορά στη δράση του νησιού στην επανάσταση του 1821 και το ολοκαύτωμα του 1824 καθώς και μια λαογραφική συλλογή.
Παραδίπλα από την αρχαιολογική συλλογή υπάρχει και ένα μικρό ιδιωτικό Ναυτικό Μουσείο που αφηγείται την ναυτική παράδοση του νησιού, στο οποίο θα χρειαστεί να κλείσετε ραντεβού για να το επισκεφθείτε. Καμάρι του λιμανιού είναι και ο Άγιος Σπυρίδωνας με τις πολλές καμάρες και το περήφανο γαλανόλευκο καμπαναριό. Στον Εμπορειό, δίπλα ακριβώς από το Φρυ, εκεί που ήταν το παλιό λιμάνι του νησιού αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία της Γέννησης της Θεοτόκου του 1856 η οποία είναι χτισμένη στη θέση παλαιοχριστιανικής βασιλικής.
Στον οικισμό Πόλι θα δείτε τις Έξι Εκκλησιές χτισμένες, σύμφωνα με τον μύθο, για να διώξουν τις έξι νεράιδες της περιοχής, ενώ ελάχιστα χιλιόμετρα στα νοτιοανατολικά του οικισμού θα βρείτε το μοναστήρι του Αγίου Μάμα με το υπέροχο βοτσαλωτό δάπεδο στο εσωτερικό του, η δε θέα από το σημείο είναι μοναδική.
Κοντά στην Αγία Μαρίνα τώρα βρίσκεται το σπήλαιο Ελληνοκαμάρα, τα αρχιτεκτονικά ευρήματα του οποίου υποδηλώνουν τη χρήση του σπηλαίου ως κατοικίας ήδη από την προϊστορική εποχή αλλά και ως ιερού σε μεταγενέστερο χρόνο. Αυτό που κάνει το σπήλαιο ιδιαίτερο είναι ο μνημειακού χαρακτήρας τοίχος μπροστά στην φυσική είσοδό του, του 5ου π.Χ., ο οποίος σώζεται σχεδόν ακέραιος, προς το παρόν το σπήλαιο είναι κλειστό αλλά έχει ένα ενδιαφέρον ακόμα και εξωτερικά ενώ χαρίζει και όμορφη θέα στο νησί. Νοτιοδυτικά της Ελληνικαμάρας θα βρείτε ένα ακόμα ένα σπήλαιο το Σελάι το οποίο όμως είναι γεμάτο σταλαγμίτες και σταλακτίτες στο οποίο θα φτάσετε μέσω μονοπατιού που θέλει λίγη προσοχή. Αρκετά πιο νότια βρίσκεται και το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του 1690 που αξίζει την προσοχή σας.
Οι μοναδικές παραλίες
Στα δυτικά θα βρείτε τη μικρή παραλία Αμούα, που όταν φυσάει την πιάνει αρκετά ο άνεμος, έχει όμως όμορφη αμμουδιά και είναι τέλεια για να απολαύσετε το ηλιοβασίλεμα. Στα νοτιοδυτικά η μικρή παραλία Αυλάκι είναι υπέροχα ήσυχη και έχει καλό βυθό για βουτιές με μάσκα, η πρόσβαση μπορεί να σας δυσκολέψει λίγο καθώς γίνεται από χωματόδρομο και χρειάζεται προσοχή. Πιο δίπλα βρίσκεται η Χοχλάκια, με βοτσαλωτή ακτή και βυθό η οποία είναι επίσης απομακρυσμένη και προσφέρει ησυχία. Ωστόσο θα χρειαστεί όπως και στην προηγούμενη περίπτωση να φέρετε τα πάντα εσείς. Οι βράχοι μέσα στη θάλασσα προσφέρονται για snorkeling.
Δίπλα, στα ανατολικά, θα βρείτε την Χέλατρο, με τα απίθανα τιρκουάζ νερά. Είναι από τις πιο διάσημες του νησιού, στα πλαϊνά της υψώνονται ψηλά βράχια και έχει λίγα αρμυρίκια για σκιά Για πιο κεντρικές βουτιές θα πάτε στη μικρή παραλία του Εμπορειού όπου υπάρχουν κάποιες ξαπλώστρες ενώ η περιοχή έχει επίσης ταβερνάκια για μετά το μπάνιο. Αξίζει να πάτε με το καραβάκι στο μικρό βραχονήσι της Αρμαθιάς και συγκεκριμένα στην παραλία Μάρμαρα. Μια παραλία με καταπληκτικά γαλαζοδιάφανα νερά και ανοιχτόχρωμη άμμο.
Τι θα δοκιμάσετε
Τα τοσοδούλικα ντολμαδάκια με ρύζι και κατσικίσιο ή πρόβειο κοκκινιστό κιμά, που πάνε τέλεια με φρέσκο λεμονάκι, ζεστά ή κρύα.
Το κασιώτικο πιλάφι με κανέλα και καμένο βούτυρο καθώς και το πιλάφι με μελάνι σουπιάς, το μαλακό τυρί Ελαϊκή καθώς και το Ροΐκιο γιαχνί, δηλαδή σταμναγκάθια σε άλμη, τα μακαρόνια με μυζήθρα και τα σωταρισμένα κρεμμύδια στο λάδι που γλυκαίνουν και από γλυκά τα μοσχοπούγκια που είναι γεμιστά με αμύγδαλο και τις μυζηθρόπιτες.
