Ο Κώδικας της Φλωρεντίας, που γράφτηκε πριν από σχεδόν 500 χρόνια, συνεχίζει να αποκαλύπτει κρυμμένα μυστικά και να μοιράζεται γνώσεις σχετικά με τους ιθαγενείς που βίωσαν την πτώση της Τενοχιτλάν τον 16ο αιώνα.
Θεωρείται ευρέως ως η πιο αξιόπιστη πηγή για τον πολιτισμό των Μεξικανών, την αυτοκρατορία των Αζτέκων και την άφιξη των Ισπανών κονκισταδόρων (κατακτητών) στο σημερινό Μεξικό.
Μια ομάδα 68 ερευνητών, επιστημόνων και γλωσσολόγων πέρασε επτά χρόνια ψηφιοποιώντας και μεταφράζοντας τις σχεδόν 2.500 σελίδες ενός χειρόγραφου στα σύγχρονα ισπανικά, αγγλικά και ναχουάτλ (γλώσσα). Τώρα είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο, μαζί με πάνω από 2.000 χειροποίητες εικονογραφήσεις. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Ινστιτούτο Ερευνών Getty με έδρα το Λος Άντζελες σε συνεργασία με τη Laurentian Medici Library στη Φλωρεντία (Ιταλία).
«Ο Κώδικας της Φλωρεντίας θεωρείται το σημαντικότερο χειρόγραφο του 16ου αιώνα και μια σημαντική εγκυκλοπαίδεια των ιθαγενών της εποχής του», σύμφωνα με την επικεφαλής του έργου, Kim Richter, όπως γράφει η «El Pais».
Ο Κώδικας της Φλωρεντίας είναι μια εθνογραφική ερευνητική μελέτη του 16ου αιώνα στη Μεσοαμερική από τον Bernardino de Sahagún, έναν Ισπανό Φραγκισκανό μοναχό που αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην καταγραφή των ιθαγενών του Μεξικού.
Ιθαγενείς γέροντες, φιλόλογοι Ναχούα, γραφείς και καλλιτέχνες που ονομάζονταν tlacuilos συνεργάστηκαν με τον μοναχό για να γράψουν και να εικονογραφήσουν τα 12 βιβλία (σε τρεις τόμους) που αποτελούν τον Κώδικα της Φλωρεντίας. Ορισμένοι από τους συνεργάτες του περιλαμβάνουν τους Antonio Valeriano, Alonso Vegerano, Marco Jacobita, Agustín de la Fuente και Pedro de Sanbuenaventura, τρίγλωσσους φοιτητές του Colegio de la Santa Cruz στο Tlatelolco (σημερινή Πόλη του Μεξικού). Μετά την ολοκλήρωσή του, το χειρόγραφο στάλθηκε στην Ευρώπη και τελικά κατέληξε στη βιβλιοθήκη της οικογένειας Μεντίτσι στη Φλωρεντία, εξ ου και το όνομά του.
Ο Κώδικας της Φλωρεντίας ήταν διαθέσιμος στην Π.Ψ.Β από το 2012, αλλά μπορούσε να γίνει κατανοητός μόνο από άτομα με εκτεταμένες γνώσεις των ναχουάτλ και των ισπανικών του 16ου αιώνα. Το χειρόγραφο πέρασε αιώνες στη λήθη, παρά το γεγονός ότι είναι ένα δίγλωσσο πρωτογενές έγγραφο μοναδικής σημασίας. Γραμμένο σε παράλληλες στήλες Nahuatl και ισπανικών, το μεγαλύτερο μέρος της αρχικής εστίασης ήταν στη μετάφραση των ισπανικών τμημάτων του κειμένου.
Η σημασία του Κώδικα της Φλωρεντίας σήμερα
Η επιρροή του Κώδικα της Φλωρεντίας στο σημερινό Μεξικό παραμένει σημαντική. Ωστόσο, η ιστορική αφήγηση που διδάσκεται στις σχολικές αίθουσες συχνά απεικονίζει τους ιθαγενείς ως κατάλοιπο του παρελθόντος, παρουσιάζοντάς τους στερεοτυπικά ως αφελή, αδύναμα και παιδαριώδη άτομα που κατακτώνται εύκολα από τους Ισπανούς ή ως ύπουλους, βίαιους και κακόβουλους ανθρώπους που συνεργάστηκαν με τους Ισπανούς και πρόδωσαν τους δικούς τους.
Η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο οι νεότερες γενιές αντιλαμβάνονται τους αυτόχθονες λαούς τους βοηθά να συνδεθούν με τους προγόνους τους και να είναι υπερήφανοι για τις αυτόχθονες ρίζες τους, αντί να ντρέπονται γι’ αυτές. Και αν δείξουν ενδιαφέρον για την εκμάθηση, τη γραφή και την ομιλία των Nahuatl, η γλώσσα θα ευδοκιμήσει και θα εξελιχθεί, όπως ακριβώς κάνουν τα ισπανικά και τα αγγλικά, σύμφωνα με τους ερευνητές.
