Σε μία προσπάθεια να συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των εξελίξεων και συνθηκών του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της τουρκικής εισβολής, η ΕΥΠ με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τραγωδία της Κύπρου, δίνει στη δημοσιότητα τα 58 δελτία που συνέταξαν τους δύο αυτούς δραματικούς μήνες, τα αρμόδια στελέχη της ΚΥΠ, όπως τότε ονομαζόταν η υπηρεσία.
Πρόκειται ουσιαστικά για ένα ημερολόγιο εξελίξεων μιας τραυματικής περιόδου της ιστορίας του ελληνισμού, όπως καταγράφηκαν στη βάση των πληροφοριών της Υπηρεσίας τότε, το οποίο πλέον είναι στη διάθεση των ιστορικών, αλλά και κάθε ενδιαφερομένου, για μελέτη, άντληση στοιχείων και εξαγωγή συμπερασμάτων. Και που ακόμα και η απλή ανάγνωσή του, παρά τη χρονική απόσταση που έχει μεσολαβήσει, σε πολλά σημεία εντυπωσιάζει αλλά και προκαλεί έντονα συναισθήματα.
Η προειδοποίηση στις 19 Ιουλίου 1974 για την τουρκική εισβολη
Η ΚΥΠ με το ημερήσιο δελτίο δελτίο της στις 19ης Ιουλίου είχε προειδοποιήσει για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, όπως προκύπτει από τα αποχαρακτηρισμένα δελτία που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα.
Επιπλέον όλες τις προηγούμενες ημέρες τα ημερήσια δελτία της ΚΥΠ κατέγραφαν το κλίμα στον τουρκικό Τύπο όπου προεξοφλούσε επέμβαση στην Κύπρο, αλλά και δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού Ετζεβίτ που χαρακτήριζε ελληνική επέμβαση τα όσα συνέβησαν με το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου.
Θ. Δεμίρης: “Άσκηση εθνικής και υπηρεσιακής αυτογνωσίας”
Παρουσιάζοντας με ειδικό του μήνυμα την πρωτοβουλία αυτή ο Διοικητής της ΕΥΠ κ. Θεμιστοκλής Δεμίρης τονίζει ότι τα 50 χρόνια που πέρασαν από τότε, “αν δεν επιβάλλουν, σίγουρα επιτρέπουν να κοιτάξεις πίσω σε μία άσκηση εθνικής και υπηρεσιακής αυτογνωσίας.
Από την πλευρά του ο καθηγητής του ΕΚΠΑ κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου στο δικό του σημείωμα με το οποίο επιχειρεί μια πρώτη αποτίμηση του υλικού, χαρακτηρίζει κρίσιμης σημασίας το υλικό, τονίζοντας ότι, συνδυαζόμενο με τις άλλες διαθέσιμες πηγές, θα συμβάλλει στην προσπάθεια συγκρότησης μίας συνολικής εικόνας των καθοριστικών εκείνων γεγονότων.
Σημειώνεται ότι είναι η πρώτη φορά που η ΕΥΠ αποχαρακτηρίζει αρχειακό της υλικό εφαρμόζοντας φυσικά τις διαδικασίες που προβλέπει σχετική νομοθεσία.
Σύμφωνα δε με το Διοικητή της υπάρχει πρόθεση να υπάρξουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες που θα δώσουν την ευκαιρία να συνεκτιμηθεί η οπτική γωνία της Υπηρεσίας με τα τότε χαρακτηριστικά της, στη μελέτη ακόμα και ιδιαίτερα ευαίσθητων περιόδων της ιστορίας μας.
Το πλήρες μήνυμα του Διοικητή, το σημείωμα του καθηγητή κ. Χατζηβασιλείου και το σύνολο των 58 πληροφοριακών δελτίων της περιόδου Ιουλίου Αυγούστου 1974 μπορούν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας και στους συνδέσμους που ακολουθούν.
‘Η ΕΥΠ ΔΙΝΕΙ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΤΑ ΔΕΛΤΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠ ΓΙΑ ΚΥΠΡΟ ΙΟΥΛΙΟ – ΑΥΓΟΥΣΤΟ 1974”- Παρουσίαση της πρωτοβουλίας από τον Διοικητή, είναι διαθέσιμη εδώ:
https://www.nis.gr/downloads/historical-archive/6792/dioikitis-1.pdf
”Τα Δελτία Πληροφοριών της ΚΥΠ για Κύπρο και Τουρκία, Ιούλιος-Αύγουστος 1974” κείμενο του κ. Ευάνθη Χατζηβασιλείου, Καθηγητή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, γενικού γραμματέα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, είναι διαθέσιμο εδώ: https://www.nis.gr/downloads/historical-archive/6792/kathigitis-1.pdf
Το σύνολο των αποχαρακτηρισμένων δελτίων πληροφοριών εδώ: https://www.nis.gr/el/historical-archive/6792
