Ένα σιδηροδρομικό ταξίδι που εκτείνεται σε πάνω από 18.000 χιλιόμετρα, σχεδόν 1,5 φορά η διάμετρος της γης, αποτελεί πλέον το… άγιο δισκοπότηρο όσων ταξιδιωτών λατρεύουν την περιπέτεια και το τρένο. Η κάλυψη της διαδρομής από το Λάγκος της Πορτογαλίας στη Σιγκαπούρη, το μεγαλύτερο ταξίδι που μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με τρένο, μπορεί να κρύβει μπόλικη ταλαιπωρία και διατυπώσεις, αλλά είναι παράλληλα κι ένας στόχος ζωής. Κι ένα πρότζεκτ που απαιτεί σωστή προετοιμασία, αλλά σίγουρα αποτελεί μια ανεπανάληπτη εμπειρία, αφού το ταξίδι διέρχεται από 13 διαφορετικές χώρες.
Μέχρι πρόσφατα ένα τέτοιο ταξίδι ήταν αδύνατο να γίνει. Όχι μόνο για την ταλαιπωρία που συνεπάγεται, αλλά και διότι στην περιοχή του Λάος, στη χερσόνησο της Ινδοκίνας, υπήρχε ένα κομμάτι που δεν είχε καν κατασκευαστεί, μέσα στην πυκνή ζούγκλα. Το 2022 το δίκτυο αποκαταστάθηκε σε ποσοστό 99% -μένει μόνο μια περιοχή 15 χλμ. όπου οι επιβάτες μετακινούνται με λεωφορεία. Όσο αυξάνεται το ενδιαφέρον των φίλων του σιδηροδρόμου να κάνουν τη διαδρομή, τόσο θα βελτιώνονται και οι συνθήκες.
Η διαδρομή με λίγα λόγια είναι Λάγος – Μαδρίτη – Παρίσι – Βερολίνο – Μόσχα – Χαρμπίν – Πεκίνο – Βιεντιάν – Μπανγκόκ – Σιγκαπούρη. Θεωρητικά το ταξίδι μπορεί να ολοκληρωθεί σε 21 μέρες και το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ακόμα και μέσα στις πόλεις ο ταξιδιώτης μπορεί να μετακινηθεί με το μετρό (!) για να φτάσει από έναν σταθμό σ’ έναν άλλο, οπότε θα περάσει όλο του το ταξίδι πάνω σε ράγες. Αν κάποιος φροντίσει, μάλιστα, να κλείσει νυχτερινά δρομολόγια σε κάποιους προορισμούς, μπορεί να περνάει την ημέρα του περιδιαβαίνοντας τις πόλεις και το βράδυ να ταξιδεύει. Η προετοιμασία μπορεί να ξεκινήσει αρκετό καιρό πριν, δεδομένου ότι σε αρκετά από τα κράτη που διασχίζει το ταξίδι απαιτείται βίζα.
Δυτική Ευρώπη
Οι πρώτες ημέρες του ταξιδιού φέρνουν τον επισκέπτη στη δυτική Ευρώπη. Αρχή από το Λάγκος της Πορτογαλίας, μια μικρή πόλη στο νότο που συνδέεται σιδηροδρομικά με τη Λισαβώνα. Η περιοχή είναι από τις πιο τουριστικές της Πορτογαλίας και τα δρομολόγια είναι πολύ συχνά. Από την πορτογαλική πρωτεύουσα το ταξίδι συνεχίζεται προς τη Μαδρίτη. Η γραμμή υψηλής ταχύτητας που ενώνει τις δύο πόλεις είναι υπό κατασκευή, οπότε το ταξίδι διαρκεί περίπου 9 ώρες με αλλαγές στο Εντρονκαμέντο και το Μπανταχόθ. Από τη Μαδρίτη υπάρχει τρένο υψηλής ταχύτητας που κατευθύνεται στη Βαρκελώνη, στις ακτές της Μεσογείου και στα ισπανο-γαλλικά σύνορα. Αυτή είναι η απλούστερη διαδρομή, αφού υπάρχουν δρομολόγια κάθε 30 λεπτά.
Η Βαρκελώνη είναι ο τελευταίος μεγάλος σταθμός στην Ισπανία πριν το ταξίδι πάρει το δρόμο προς το βορρά και το Παρίσι. Τα τρένα είναι πολύ συχνά, όμως υπάρχει μεγάλη ζήτηση και τα εισιτήρια συχνά εξαντλούνται. Το απευθείας τρένο για το Παρίσι εκτελεί δρομολόγια δύο φορές την ημέρα, με σχεδόν 7 ώρες μέσω Χιρόνα, Φιγκέρες, Περπινιάν, Ναρμπόν, Μπεζιέ, Μονπελιέ, Νιμ και Βαλάνς.
Οι κύριοι διεθνείς σταθμοί του Παρισιού απέχουν αρκετά χιλιόμετρα μεταξύ τους, συνδέονται με περιφερειακά τρένα μετρό (π.χ. από την Gare de Lyon όπου φτάνουν τα τρένα από την Ισπανία μέχρι την Gare de l’Est που φεύγουν τα τρένα για τη Γερμανία. Ως το 2020 υπήρχε απευθείας δρομολόγιο από το Παρίσι στη Μόσχα, όμως καταργήθηκε (είναι πιθανό να δραστηριοποιηθεί και πάλι όταν λήξει ο πόλεμος της Ρωσίας με την Ουκρανία). Ένα καθημερινό απευθείας τρένο κάνει δρομολόγια μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου και χρειάζονται 8 ώρες μέσω Στρασβούργου, Καρλσρούης και Φρανκφούρτης, για να φτάσει κανείς στην γερμανική πρωτεύουσα.
Κεντρική – Ανατολική Ευρώπη
Από το Βερολίνο αρχίζει το μέρος του ταξιδιού όπου απαιτούνται διατυπώσεις. Τα τρένα προς την Πολωνία προέρχονται από απομακρυσμένους σταθμούς όπως ο Gesundbrunnen ή το Lichtenburg. Τα τρένα εκτελούν δρομολόγια κάθε δύο ώρες και χρειάζονται σχεδόν 5:30 ώρες για να φτάσει κανείς στη Βαρσοβία μέσω του Σβεντ και του Πόζναν.
Η Βαρσοβία, η πολωνική πρωτεύουσα, έχει τρεις μεγάλους σταθμούς στη σειρά – Zachodnia δυτικά, Centralna και Wschodnia ανατολικά. Τα τρένα από όλες τις κατευθύνσεις σταματούν και στα τρία προτού τερματίσουν ή κατευθυνθούν αλλού, οπότε από το Βερολίνο και το Πόζναν τα συναντάτε με αυτή τη σειρά και τερματίζετε στο Wschodnia. Υπάρχουν πέντε καθημερινά δρομολόγια που συνδέουν τη Βαρσοβία με το Μινσκ, την πρωτεύουσα της Λευκορωσίας. Η σύνδεση έχει αποκατασταθεί, είχε σταματήσει λόγω του πολέμου. Χρειάζονται, βέβαια, κάποιες διατυπώσεις παραπάνω στα σύνορα. Μια εναλλακτική διαδρομή θα απαιτούσε εκτροπή μέσω του Μπιαλιστόκ προς τις τρεις δημοκρατίες της Βαλτικής (Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία) και από εκεί ταξίδι προς τη Μόσχα, ωστόσο τα πράγματα απλοποιήθηκαν. Υπάρχουν πολύ συχνά δρομολόγια μεταξύ της του Μισνκ και της Μόσχας, της ρωσικής πρωτεύουσας. Η διαδρομή καλύπτεται σε κάτι λιγότερο από επτά ώρες με ενδιάμεσους σταθμούς τις πόλεις Όρσα, Σμολένσκ και Βιάζμα.
Ρωσία – Σιβηρία – Κίνα
Η πιο γνωστή διαδρομή από τη Μόσχα προς τις ανατολικές περιοχές της Ρωσίας είναι, προφανώς, ο εμβληματικός Υπερσιβηρικός σιδηρόδρομος. Ένα μέρος της διαδρομής προφανώς πηγαίνει πάνω στις ίδιες ράγες, ωστόσο το δρομολόγιο που χρησιμοποιείται είναι το λεγόμενο Trans-Manchurian, που δεν φτάνει στο τέλος της διαδρομής του Υπερσιβηρικού (το λιμάνι του Βλαδιβοστόκ στον Ειρηνικό) αλλά κατευθύνεται προς την βορειοανατολική «πύλη» της Κίνας, την μαντζουριανή πόλη Χαρμπίν, κι από εκεί στο Πεκίνο.
Το Νίζνι Νόβγκοροντ έχει τρένα από τη Μόσχα κάθε ή δύο ώρες, με το ταχύτερο να διαρκεί τέσσερις ώρες. Επόμενη μεγάλη πόλη το Καζάν, η πρωτεύουσα της Δημοκρατίας των Τατάρτων και το Γεκατερίνμπουργκ, που βρίσκεται στο όριο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Από τις παρυφές των Ουραλίων, που είναι το φυσικό σύνορο μεταξύ της Ρωσίας και της Σιβηρίας, το δρομολόγιο πηγαίνει σχεδόν παράλληλα με τα σύνορα της χώρας με το Καζακστάν, ενώνοντας τις μεγάλες πόλεις. Περνώντας από το Ομσκ, το Νοβοσιμπίρσκ και λίγο πιο μακριά από το Κρασνογιάρσκ και το Ιρκούτσκ ο ταξιδιώτης παίρνει μια έντονη γεύση της στέπας.
Χρειάζεται ένα ταξίδι τεσσάρων ημερών για να φτάσει ο σιδηρόδρομος στη ρωσική Άπω Ανατολή, στους σταθμούς της Ουλάν Ουντέ και της Τσίτα, απ’ όπου το τρένο στρίβει για τα νοτιοανατολικά και μπορεί να μπει στην Κίνα. Μια εναλλακτική διαδρομή θα ήταν μέσω της πρωτεύουσα της Μογγολίας, του Ουλάν Μπαατάρ, όμως θα χρειαζόταν μια επιπλέον βίζα για είσοδο στη Μογγολία. Από την Ουλάν Ουντέ είναι 21 ώρες μέχρι τα σύνορα Ρωσίας-Κίνας, όπου η διέλευση διαρκεί 12 ώρες. Άλλες 13 ώρες σας φέρνουν στο Χαρμπίν και μετά είναι άλλες 17 στο Πεκίνο. Η σχετικά μικρή πόλη το Ουσουρίσκ είναι το τελευταίο σημείο διακλάδωσης σε ολόκληρη τη Ρωσία.
Νοτιοανατολική Ασία
Η Κίνα διαθέτει εκτεταμένο σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας που λειτουργεί από τον China Railway. Τρεις γραμμές συνδέουν τη χώρα με τους νότιους γείτονές της, όμως η καλύτερη διαδρομή είναι η κεντρική, από το Κουνμίνγκ μέσω του Λάος προς την Μπανγκόκ. Τα τρένα για το Κουνμίνγκ αναχωρούν από τον δυτικό σταθμό του Πεκίνου. Δύο πρωινές αναχωρήσεις χρειάζονται 11 ώρες και μεταφέρουν τον ταξιδιώτη στον κεντρικό σταθμό της πόλης, έτοιμοι για το επόμενο στάδιο προς Λάος και Ταϊλάνδη. Το Κουνμίνγκ θα έπρεπε να είναι τροπικό, αλλά βρίσκεται σε υψόμετρο 2.000 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Είναι η κύρια πόλη και συγκοινωνιακός κόμβος για την επαρχία Γιουνάν. Όλα τα τρένα υψηλής ταχύτητας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για το Λάος και το Πεκίνο, χρησιμοποιούν τον σταθμό Nan, μια φουτουριστική κατασκευή 25 χλμ. νότια του κέντρου της πόλης. Το τρένο για το Λάος ταξιδεύει για 4,5 ώρες μέχρι να φτάσει στα σύνορα με τη χώρα αυτή. Χωρίς αλλαγή τρένου, το οποίο συνεχίζει για Μουάνγκ Ξάι, την παλιά πρωτεύουσα Λουάνγκ Πραμπάννγκ, τη Βανγκ Βιένγκ και τελικά την πρωτεύουσα Βιεντιάν, μετά από δέκα ώρες διαδρομή.
Ο σιδηρόδρομος από το Κουνμίνγκ εκτείνεται προς την Μπανγκόκ, αλλά το επόμενο εμπόδιο είναι ο πανίσχυρος ποταμός Μεκόνγκ και υπάρχει ένα χάσμα 15 χιλιομέτρων μεταξύ των σιδηροδρόμων της Κίνας και της Ταϊλάνδης. Είναι το μοναδικό σημείο που υπάρχει χάσμα σ’ αυτή τη διαδρομή και οι ταξιδιώτες μεταφέρονται με λεωφορεία.
Η Ταϊλάνδη έχει ένα αργό αλλά γραφικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Η νότια όχθη του Μεκόνγκ στο Νονγκ Κάι έχει τον έλεγχο των συνόρων της Ταϊλάνδης, ο οποίος διαρκεί περίπου 45 λεπτά. Η διαδρομή ανάμεσα στη Βιεντιάν και τη Μπανγκόγκ διαρκεί περίπου 12 ώρες μέσω του Ουντόν Θάνι και της ιστορικής πόλης Αγιουθάγια. Το τρένο προς τα σύνορα της Μαλαισίας αναχωρεί μία φορά την ημέρα, κάθε απόγευμα, και το ταξίδι διαρκεί 16 ώρες προς τον νότο μέσω των πόλεων Νακόν Παθόμ, Χούα Χιν, Τσουμφόν, Σουράτ Θάνι και Χατ Γιάι. Ο σιδηρόδρομος περνάει μέσα από ζούγκλες. Τα σύνορα τα περνάει το τρένο το επόμενο πρωί στην πόλη Παντάνγκ Μπεσάρ. Μετά από μία στάση στο Μπάτεργουορθ το τρένο φτάνει στην πρωτεύουσα της Μαλαισίας, την Κουάλα Λουμπούρ.
Το τελευταίο κομμάτι της διαδρομής είναι και το πιο άνετο, καθώς τα τρένα που συνδέουν την Μαλαισία με το κράτος-λιμάνι της Σιγκαπούρης είναι πολύ σύγχρονα. Απαιτείται ταξίδι σχεδόν 4 ωρών με ενδιάμεσες στάσεις τις πόλεις Ίποχ και Τζοχόρ Μπαχρού. Από στον σταθμό μπορεί κάποιος να περιηγηθεί στην πόλη ή να κλείσει τα εισιτήριά του για το ταξίδι της επιστροφής, αεροπορικώς αυτή τη φορά.
