Αντιμέτωπη με τα πανίσχυρα εταιρικά λόμπι βρίσκεται ακόμη μια παγκόσμια συμφωνία για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, μετά την πρόσφατη για το κλίμα στο Αζερμπαϊτζάν. Ο λόγος, για την πέμπτη και τελευταία προγραμματισμένη συνεδρίαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων (INC-5) του ΟΗΕ για τη σύναψη μιας παγκόσμια συνθήκης για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλαστικά, που πραγματοποιείται αυτήν την εβδομάδα στο Μπουσάν της Ν. Κορέας και ολοκληρώνεται αύριο.
Ανάλυση του Κέντρου Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου (CIEL), που είδε το φως της δημοσιότητας πριν από λίγες ημέρες, αποκαλύπτει ότι στη διαπραγμάτευση αυτή (η οποία έχει σκοπό να αναπτύξει και να παραδώσει το τελικό κείμενο της μελλοντικής συνθήκης) συμμετέχουν τουλάχιστον 220 λομπίστες της βιομηχανίας πετρελαίου και χημικών, οι περισσότεροι από οποιονδήποτε προηγούμενο γύρο συνομιλιών.
Αποτελούν τη μεγαλύτερη ενιαία αντιπροσωπεία της INC-5, υπερβαίνοντας τόσο τους 140 εκπροσώπους της φιλοξενούσας Δημοκρατίας της Κορέας όσο και τις αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και όλων των κρατών-μελών της μαζί (191) καθώς και τους 89 εκπροσώπους των αναπτυσσόμενων χωρών των μικρών νησιών του Ειρηνικού. Είναι επισης υπερδιπλάσιοι των εκπροσώπων της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής.
Στις τάξεις τους περιλαμβάνονται και 17 λομπίστες οι οποίοι συμμετέχουν ως εκπρόσωποι εθνικών αντιπροσωπειών – μεταξύ άλλων της Κίνας, Φινλανδίας, Καζακστάν, Μαλαισίας, Αιγύπτου. Από τις ρυπογόνους εταιρείες, την καλύτερη εκπροσώπηση για την προάσπιση των συμφερόντων τους στις διαπραγματεύσεις έχουν οι κολοσσοί πετροχημικών και πετρελαίου Dow Chemical και η ExxonMobil, ενώ ενδεικτικό είναι επίσης ότι οι λομπίστες της βιομηχανίας χημικών και ορυκτών καυσίμων υπερτερούν αριθμητικά του Συνασπισμού Επιστημόνων για μια Αποτελεσματική Συνθήκη για τα Πλαστικά σε αναλογία τρεις προς έναν και της Ομάδας των Ιθαγενών Λαών κατά σχεδόν εννέα προς έναν.
Η κατάσταση, όπως υπογραμμίζει ένας σύνεδρος, φέρνει σε «κοτέτσι με φύλακα την αλεπού». Ολοι αυτοί οι τύποι έχουν έρθει στο Μπουσάν για να σκοτώσουν τις πιθανότητες μιας συμφωνίας που θα απαγόρευε την περαιτέρω παραγωγή πλαστικών. Και δεν αρκούνται μόνο στις συζητήσεις. Υπάρχουν καταγγελίες για εκφοβισμό και παρεμβάσεις σε βάρος των ανεξάρτητων επιστημόνων που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις αλλά και πιέσεις σε αντιπροσωπείες χωρών για να αντικαταστήσουν τους τεχνικούς εμπειρογνώμονες με εκπροσώπους φιλικούς προς τη βιομηχανία.
Οπως σημειώνει η Ντέλφιν Λιβάι Αλβάρες, επικεφαλής της Παγκόσμιας Εκστρατείας για Πετροχημικά του CIEL, «οι λομπίστες πλαισιώνουν τις διαπραγματεύσεις με τις γνωστές τακτικές παρεμπόδισης, απόσπασης του επίκεντρου του ενδιαφέροντος, εκφοβισμού και παραπληροφόρησης. Η στρατηγική τους έχει σχεδιαστεί για να διατηρήσει τα οικονομικά συμφέροντα χωρών και εταιρειών που βάζουν τα κέρδη τους από ορυκτά καύσιμα πάνω από την ανθρώπινη υγεία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το μέλλον του πλανήτη».
Η ρητορική υπέρ των πλαστικών εμφανιζόταν πλήρως πριν και κατά τις πρώτες ημέρες της INC-5, με τις ενώσεις του κλάδου να διατυμπανίζουν τα «τεράστια κοινωνικά οφέλη των πλαστικών» και «το κυρίαρχο δικαίωμα των κρατών-μελών να εκμεταλλεύονται τους πόρους τους». Ωστόσο, οι αριθμοί λένε μια διαφορετική ιστορία: η παραγωγή πλαστικών αντιπροσωπεύει μόλις το 0,6% (627 δισ. δολάρια) της παγκόσμιας οικονομίας και η μείωση της εξάρτησής μας από τα πλαστικά είναι απίθανο να επηρεάσει την οικονομική ανάπτυξη.
Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών αναμένεται. σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ. να φτάσει τους 736 εκατομμύρια τόνους έως το 2040 καταγράφοντας αύξηση 70% από το 2020. Πρόκειται για εφιάλτη – τα μικροπλαστικά θα βρίσκονται έως τότε παντού, εάν δεν υπάρξει αλλαγή πολιτικής. «Η εντολή για αυτήν τη συνθήκη είναι πολύ σαφής: τερματισμός της πλαστικής ρύπανσης», τονίζει η Αλβάρες.
Τα συνεχώς αυξανόμενα στοιχεία από ανεξάρτητους επιστήμονες, κοινότητες πρώτης γραμμής και αυτόχθονες πληθυσμούς δείχνουν ξεκάθαρα ότι αυτό δεν θα επιτευχθεί χωρίς τη μείωση της παραγωγής πλαστικών. Η επιλογή είναι ξεκάθαρη: οι ζωές μας ή η ουσία τους».
