«Επέλεξα τη δημοκρατία και ελπίζω η χώρα μου να επιλέξει τη δημοκρατία», είπε ο Καλκάν, συνταξιούχος εργαζόμενος στον τομέα της υγείας. Ο βετεράνος Ερντογάν, με δώδεκα εκλογικές νίκες στο ενεργητικό του λέει ότι σέβεται τη δημοκρατία και αρνείται ότι είναι δικτάτορας. Ο Μεχμέτ Ακίφ Καχραμάν ,πάλι ο οποίος ψήφισε επίσης στην Κωνσταντινούπολη, είπε ότι ο Ερντογάν εξακολουθεί να εκπροσωπεί το μέλλον ακόμη και μετά από δύο δεκαετίες στην εξουσία. «Θεού θέλοντος, η Τουρκία θα συνεχίσει να είναι παγκόσμιος ηγέτης», είπε.
Οι ψηφοφόροι σε άλλα μέρη της χώρας εξέφρασαν επίσης απόψεις υπέρ και κατά του Ερντογάν, μιας πολωτικής φιγούρας που ελπίζει να παρατείνει τη θητεία του ως ο μακροβιότερος ηγέτης από τότε που ιδρύθηκε η σύγχρονη Τουρκία πριν από 100 χρόνια.
Εκλογές με φόντο τους σεισμούς
Οι εκλογές διεξάγονται τρεις μήνες μετά τους σεισμούς στη νοτιοανατολική Τουρκία που σκότωσαν περισσότερους από 50.000 ανθρώπους. Περίπου 8,9 εκατομμύρια άνθρωποι στις σεισμόπληκτες περιοχές της Τουρκίας αρχίζουν να ψηφίζουν στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της χώρας. Πολλοί στις πληγείσες επαρχίες έχουν εκφράσει οργή για την αργή αρχική αντίδραση της κυβέρνησης, αλλά υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία ότι η καταστροφή έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο θα ψηφίσουν οι πολίτες.
Ο Ερντογάν, ψηφίζοντας στην Κωνσταντινούπολη, έσφιξε τα χέρια των εκλογικών στελεχών και μίλησε σε τηλεοπτικό ρεπόρτερ στο εκλογικό τμήμα. «Προσευχόμαστε στο Θεό για ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα μας, το έθνος και την τουρκική δημοκρατία», είπε.
Ο Κιλιτσντάρογλου, χαμογελαστός ψήφισε στην Άγκυρα, εν μέσω χειροκροτημάτων από το πλήθος που περίμενε. «Προσφέρω την πιο ειλικρινή μου αγάπη και σεβασμό σε όλους τους πολίτες που πηγαίνουν στις κάλπες και ψηφίζουν. Σε όλους μας λείπει τόσο πολύ η δημοκρατία» είπε στα ΜΜΕ.
Η κοινοβουλευτική ψηφοφορία είναι μια σκληρή κούρσα μεταξύ της Λαϊκής Συμμαχίας που περιλαμβάνει το κομμα AK Party (AKP) του Ερντογάν που έχει ισλαμιστικές ρίζες και το εθνικιστικό MHP και άλλα, και τη Λαϊκή Συμμαχία του Κιλιτσντάρογλου που αποτελείται από έξι κόμματα της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου του κοσμικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), που ιδρύθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Την ψηφοφορία παρακολουθούν μέλη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, ο οποίος δήλωσε ότι θα κάνει μια προκαταρκτική δήλωση τη Δευτέρα σχετικά με τα ευρήματά του.
Αλλαγή ή συνέχεια
Ο Ερντογάν, δεινός ρήτορας και βετεράνος πολιτικός, έχει ξεπεράσει όλα τα εμπόδια της εκστρατείας. Έχει ισχυρό έρεισμα στους συντηρητικούς ψηφοφόρους που κάποτε ένιωθαν παραμελημένοι στην κοσμική Τουρκία και η πολιτική του καριέρα επιβίωσε από μία απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 και πολλά σκάνδαλα διαφθοράς. Αν οι Τούρκοι εξοστρακίσουν τον Ερντογάν, αυτό θα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι είδαν την ευημερία και την ικανότητά τους να καλύπτουν βασικές ανάγκες να μειώνονται, με τον πληθωρισμό να ξεπερνάει το 85% τον Οκτώβριο του 2022 και τη λίρα να καταρρέει.
Ο Κιλιτσντάρογλου υπόσχεται ότι αν κερδίσει θα επιστρέψει στις ορθόδοξες οικονομικές πολιτικές, γυρίζοντας σελίδα από την προβληματική διαχείριση του Ερντογάν. Ο Κιλιτσντάρογλου λέει επίσης ότι θα επιδιώξει να επιστρέψει η Τουρκία στο κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης, από το εκτελεστικό προεδρικό σύστημα του Ερντογάν που πέρασε σε δημοψήφισμα το 2017. Έχει επίσης υποσχεθεί να αποκαταστήσει την ανεξαρτησία ενός δικαστικού σώματος που οι επικριτές λένε ότι ο Ερντογάν χρησιμοποίησε για να καταστείλει τους διαφωνούντες .
Ο Ερντογάν έχει αναλάβει τον αυστηρό έλεγχο των περισσότερων θεσμών της Τουρκίας και έχει παραγκωνίσει φιλελεύθερους και επικριτές. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην Παγκόσμια Έκθεσή του για το 2022, ανέφερε ότι η κυβέρνηση του Ερντογάν έχει επιδεινώσει το ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Τουρκίας κατά δεκαετίες.
Οι Κούρδοι και ο καταλυτικός τους ρόλος
Οι Κούρδοι ψηφοφόροι, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 15-20% του εκλογικού σώματος, θα διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο, με τη Λαϊκή Συμμαχία να είναι απίθανο να αποκτήσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία από μόνη της. Το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) δεν αποτελεί μέρος της κύριας συμμαχίας της αντιπολίτευσης, αλλά αντιτίθεται σθεναρά στον Ερντογάν μετά από την καταστολή των μελών του τα τελευταία χρόνια.
Το HDP δήλωσε την υποστήριξή του στον Κιλιτσντάρογλου για την προεδρία. Συμμετέχει στις βουλευτικές εκλογές με το έμβλημα του μικρού Κόμματος της Πράσινης Αριστεράς λόγω δικαστικής υπόθεσης που κατατέθηκε από ανώτατο εισαγγελέα που επιδιώκει να απαγορεύσει το HDP για διασυνδέσεις με Κούρδους μαχητές, κάτι που το κόμμα αρνείται.
