Από τα παιδικά χρόνια ως τον θάνατο
»Γεννημένος στην Φλωρεντία το 1445 ο Αλεσάντρο Φιλιπέπι μετονομάστηκε “Μποτιτσέλι” πιθανώς από το όνομα κάποιου χρυσοχόου “Μποτιτσέλο” στο εργαστήρι του οποίου είχε μαθητεύσει είτε ο Σάντρο είτε ο αδερφός του Τζιοβάνι, ο οποίος ήταν χρυσοχόος. Η πηγή του ονόματος “Μποτιτσέλι” παραμένει ιστορικά αδιευκρίνιστη. Πάντως ξέρουμε ότι την τέχνη του ζωγράφου ο Μποτιτσέλι την διδάχτηκε στο εργαστήρι του δομινικανού μοναχού και καταξιωμένου ζωγράφου Φίλιππο Λίπι και ότι γρήγορα άρχισε να αναλαμβάνει ο ίδιος παραγγελίες.
»Ανάμεσα στο 1481 και στο 1482 ο Μποτιτσέλι πήγε στη Ρώμη όπου εργάστηκε και αυτός στις τοιχογραφίες της Καπέλα Σιξτίνα.
Μετά τον θάνατο του Λαυρεντίου, την εκδίωξη των Μεδίκων από την Φλωρεντία και την επικράτηση του Σαβοναρόλα, ο Μποτιτσέλι επηρεάστηκε από τα πύρινα κηρύγματα του ιερωμένου. Οι πίνακες του άρχισαν να γίνονται όλο και πιο μυστικιστικοί. Για τα τελευταία χρόνια της ζωής του Μποτιτσέλι δεν υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες. Πέθανε το 1510».
Οι πολιτικές επιρροές και η Θεία Κωμωδία
Η καλλιτεχνική πορεία του Μποτιτσέλι αντανακλά τις αντιφάσεις της εποχής του. Το έργο του εξελίχθηκε, συμβαδίζοντας με τις πολιτικές αναταράξεις της Φλωρεντίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, στράφηκε προς πιο μυστικιστικά και δραματικά θέματα, γεγονός που αποτυπώνεται έντονα στην εικονογράφηση της Θείας Κωμωδίας. Η Θεία Κωμωδία, το αριστούργημα του Δάντη Αλιγκέρι, περιγράφει το ταξίδι του ποιητή μέσα από την Κόλαση, το Καθαρτήριο και τον Παράδεισο, και είναι γεμάτο από έντονες, δραματικές, εικόνες. Ο Μποτιτσέλι δημιούργησε μια σειρά από 100 σχέδια που αποτυπώνουν τις πιο δραματικές σκηνές από το ποίημα, όπως οι καταδικασμένοι στις φρικτές τιμωρίες της Κόλασης, οι μετανιωμένοι στο Καθαρτήριο και οι άγγελοι και άγιοι του Παραδείσου.
Προσωπογραφία του Δάντη, Μποτιτσέλι, 1495
»Ο ζωγράφος, περιγράφοντας εικαστικά τα όσα ο Δάντης αφηγείται, διατηρεί και επαυξάνει την δραματικότητα των καταστάσεων: Η καθεμιά από τις εκατοντάδες μορφές έχει τη δική της προσωπικότητα, την δική της έκφραση: Οι καταδικασμένοι στα φρικτά βασανιστήρια της κόλασης φαίνονται να βογκούν. Οι μετανοούντες του Καθαρτηρίου εκφράζουν την προσμονή τους για τον Παράδεισο των αιωνίως ευδαιμόνων.
Οι σπάνιες σωζόμενες εικονογραφήσεις
»Τούτη η έκθεση αποτελεί ύψιστο καλλιτεχνικό γεγονός επειδή είναι η πρώτη φορά εδώ και 500 περίπου χρόνια όπου εικονογράφησης του Μποτιτσέλι για τη Θεία Κωμωδία παρουσιάζονται “εν σώματι”. Εκτός από τα σχέδια οκτώ Ασμάτων που έχουν χαθεί, στην έκθεση έχουν συγκεντρωθεί όλες οι σωζόμενες εικονογραφήσεις των υπολοίπων 92 Ασμάτων.
»Η εικονογράφηση της Θείας Κωμωδίας είχε παραγγελθεί στον Μποτιτσέλι το 1492 από τον Μέδικο Λορέντσο Ντιμπουκ Πιερφραντσέσκο, ο οποίος ήταν ο κυριότερος προστάτης του (αυτός του είχε παραγγείλει την Άνοιξη και την Γέννηση της Αφροδίτης).
»Μολονότι ο Τζιόρτζιο Βαζάρι στους Βίους του αναφέρει αυτή την εικονογράφηση της Θείας Κωμωδίας ως “θαύμα για το οποίο όλοι μιλούν και ελάχιστοι το έχουν δει”, με την πάροδο των αιώνων τα φύλλα των περγαμηνών με τα σχέδια του Μποτιτσέλι σκορπίστηκαν στους πέντε ανέμους.
»Ένα μικρό τμήμα (επτά φύλλα) επέστρεψε τον 17ο αιώνα στην Ιταλία (στο Βατικανό) μέσω Σουηδίας. Το μεγαλύτερο όμως μέρος, 85 φύλλα, κοσμούσε ως το 1882 την ιδιωτική συλλογή του Δούκα του Χάμιλτον ο όποιος το πούλησε μέσω του Sotheby’s.
»Αγοραστές, κατ’ εντολήν του Κάιζερ, ήταν τα Γερμανικά Αυτοκρατορικά Μουσεία. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την διαίρεση της Γερμανίας, 57 σχέδια βρέθηκαν στο Ανατολικό Βερολίνο και 28 στο Δυτικό. Με την επανένωση της Γερμανίας ενώθηκαν και τα σχέδια του Μποτιτσέλι, τα οποία μαζί με τα επτά του Βατικανού εκτίθενται τώρα στη Ρώμη».
