Ο οίκος αξιολόγησης Fitch έδωσε το βράδυ της Παρασκευής στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα, αναβαθμίζοντας το αξιόχρεο της χώρας μας στη βαθμίδα BBB- με σταθερές προοπτικές, από ΒΒ+. Είναι τρόπον τινά το κλείσιμο ενός κύκλου: ο οίκος Fitch είχε ξεκινήσει, το 2009, τον εφιαλτικό χορό των υποβαθμίσεων της ελληνικής οικονομίας —με δύο συνεχόμενες, Οκτώβριο και Δεκέμβριο, εκείνης της χρονιάς— και τώρα, 14 ολόκληρα χρόνια μετά, είναι αυτός που επισφραγίζει την ανάταξη και ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Είναι ο τέταρτος οίκος που λαμβάνει υπ όψιν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο οποίος κατατάσσει στην επενδυτική βαθμίδα τα ελληνικά ομόλογα, καθώς είχαν προηγηθεί ο Scope Ratings τον Αύγουστο, ο DBRS τον Σεπτέμβριο και ο Standard & Poor’s τον Οκτώβριο. Ο Fitch είναι, επίσης, ο δεύτερος από τους τρεις μεγάλους αμερικανικούς οίκους αξιολόγησης, μετά τον S&P, που δίνει την επενδυτική βαθμίδα και αυτό θα επιτρέψει σε περισσότερους θεσμικούς επενδυτές να αγοράζουν τα ελληνικά ομόλογα, αυξάνοντας έτσι τις εισροές κεφαλαίων και συμβάλλοντας περαιτέρω στη συγκράτηση του κόστους δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου και των επιχειρήσεων. Oι βασικοί παράγοντες που επηρέασαν και καθόρισαν την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας, σύμφωνα με ανακοίνωση του Fitch, είναι:
α) η ευνοϊκή δυναμική του ελληνικού χρέους —«προβλέπουμε το χρέος να μειωθεί φέτος στο 160,8% του ΑΕΠ και στο 141,2% το 2027 από 171,4% το 2022. Η προβλεπόμενη μείωση του κατά 65 ποσοστιαίες μονάδες από το υψηλό επίπεδο του 205% στην πανδημία είναι μεταξύ των καλύτερων επιδόσεων των χωρών που αξιολογεί ο Fitch», ανέφερε η ανακοίνωση,
β) η δέσμευση στη δημοσιονομική προσαρμογή,
γ) η ανθεκτική ανάπτυξη, στο 2,4% το 2023,
δ) η συνέχεια της πολιτικής και
ε) η βελτίωση του τραπεζικού συστήματος. Οι κίνδυνοι αναφορικά με τις πολιτικές έχουν εκλείψει μετά την καθαρή νίκη της ΝΔ στις εκλογές του Ιουνίου, η οποία της δίνει μία σαφή πλειοψηφία για να εφαρμόσει τη μεταρρυθμιστική της ατζέντα τα επόμενα χρόνια, σημείωσε επίσης ο Fitch. Οσα προηγήθηκαν το 2023 H Fitch έγινε το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου ο οίκος που έκλεισε τον κύκλο των θετικών αξιολογήσεων της ελληνικής οικονομίας το 2023. Μέσα στη εφετινή χρονιά προηγήθηκαν:
♦ Στις 20 Οκτωβρίου η αναβάθμιση από τη Standard & Poor’s που ανέβασε την Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα (BBB- με σταθερές προοπτικές). Σημείωνε μεταξύ άλλων την ισχυρή ανάπτυξη και το γεγονός ότι μετά την κρίση χρέους, την περίοδο 2009-2015, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος για την αντιμετώπιση των οικονομικών και δημοσιονομικών ανισορροπιών της χώρας.
♦ Στις 15 Σεπτεμβρίου η Moody’s προχώρησε σε διπλή αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας (Ba1 με σταθερές προοπτικές) τοποθετώντας τη χώρα μας ένα βήμα πριν την επενδυτική βαθμίδα. Σημείωνε ότι οι οικονομικοί θεσμοί και το τραπεζικό σύστημα υφίστανται βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα υποστηρίξουν τη συνεχή, ουσιαστική βελτίωση των πιστωτικών μεγεθών και την ανθεκτικότητα σε μελλοντικά πιθανά σοκ.
♦ Στις 8 Σεπτεμβρίου ο καναδικός οίκος DBRS, που λαμβάνεται επίσης υπόψη από την ΕΚΤ (μαζί με τους Moody’s, S&P και Fitch) αναβάθμισε τη χώρα μας στην επενδυτική βαθμίδα (ΒΒΒ low) και στάθηκε μεταξύ άλλων στην ισχυρή ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την ανάκαμψη του τουριστικού κλάδου.
♦ Την 1η Αυγούστου είχε έρθει η πρώτη επικύρωση της επιστροφής της Ελλάδας στην οικονομική κανονικότητα με την αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα (BBB- με σταθερές προοπτικές) από τον ιαπωνικό οίκο αξιολόγησης Rating and Investment Information (R&I). Σημείωνε μεταξύ άλλων τα κεφαλαία που είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ και την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε τομείς όπως το επιχειρηματικό περιβάλλον, η αγορά εργασίας και η δημόσια διοίκηση. Τα οικονομικά στοιχεία Κοινή συνισταμένη των αποφάσεων που ελήφθησαν από τους οίκους αξιολόγησης για την Ελλάδα το 2023, υπήρξε η ισχυρή ανάπτυξη, η μείωση του χρέους, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών, οι μεταρρυθμίσεις, η ενίσχυση των επενδύσεων και η πολιτική σταθερότητα. Βεβαίως οι ξένοι οίκοι αναφέρονται και σε τομείς όπου η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί πολύ ταχύτερα, όπως ο χρόνος απονομής της Δικαιοσύνης που μπορεί να μπλοκάρει και εν τέλει να διώξει μια μεγάλη επένδυση ύστερα από προσφυγές.
Με βάση το σχέδιο του Προϋπολογισμού του 2024 το χρέος της Ελλάδας θα συνεχίσει την καθοδική του πορεία από το 172,6% του ΑΕΠ το 2022 σε 160,3% το 2023 και σε 152,3% το 2024. Η ανάπτυξη το 2023 αναμένεται να ανέλθει σε 2,4% του ΑΕΠ για να αυξηθεί στο 2,9% το 2024. Οπως τόνισε αυτή την εβδομάδα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, επικαλούμενος και τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, «η Ελλάδα αναμένεται να έχει το 2024 διπλάσιο ρυθμό ανάπτυξης από την Ευρωζώνη, χαμηλότερο πληθωρισμό, μεγαλύτερη αύξηση της απασχόλησης και ταχύτερη πτώση του δημοσίου χρέους και του κρατικού ελλείμματος». Ο πληθωρισμός με βάση την εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού θα διαμορφωθεί το 2023 στο σύνολο του έτους σε 4,1% (έναντι 4,5% που προβλεπόταν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης) για να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε 2,6% για το 2024. Για το 2024 ο Προϋπολογισμός προβλέπει ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα θα διαμορφωθεί σε 2,1% του ΑΕΠ. Ιστορική καμπή 14 χρόνια μετά Οι αναβαθμίσεις της φετινής χρονιάς κλείνουν έναν κύκλο περιδίνησης της οικονομίας που άρχισε πριν από 14 χρόνια. Ηδη από τον Δεκέμβριο του 2009 οι υποβαθμίσεις του αξιόχρεου της Ελλάδας από την Standard & Poor’s (16/12) και τη Moody’s (22/12) προδιέγραφαν την αδυναμία δανεισμού της χώρας που ο οδήγησε στο πρώτο μνημόνιο τον Μάιο του 2010.
Σήμερα, που δεν υπάρχει πια μνημόνιο, οι οίκοι αξιολόγησης και οι διεθνείς θεσμοί όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζουν ότι οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα συμβάλουν στη διατήρηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης. Πολλά θα κριθούν ωστόσο από τα αν η Ελλάδα θα αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία. Τα επόμενα έξι χρόνια αναμένεται να μπουν στην ελληνική οικονομία 58 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ.
